In een arbeidsovereenkomst met een jaarurennorm is de arbeidsduur niet in uren per week, maar te werken uren per jaar, de jaarurennorm, vastgelegd. De feitelijke spreiding van het aantal werkuren per week of maand wordt vastgesteld op basis van de vraag op dat moment. Gelet op de pieken en dalen in werk is de jaarurennorm in de culturele sector niet ongebruikelijk. In deze blog ga ik in op aandachtspunten van de verder relatief onbekende jaarurennorm.

De jaarurennorm uitgelegd

Een arbeidsovereenkomst met een jaarurennorm is een flexibele arbeidsovereenkomst waarin de arbeidsduur niet in uren per week, maar te werken uren per jaar is vastgelegd. Dit is de “jaarurennorm” (ook wel “jaarurensystematiek” genoemd). De feitelijke spreiding van het aantal werkuren wordt vastgesteld op basis van de vraag op dat moment. Dit maakt het voor werkgevers mogelijk om werknemers in bepaalde drukke periodes van het jaar meer uren in te zetten dan in andere minder drukke periodes.

Het salaris van de werknemer is wel iedere betalingsperiode hetzelfde omdat het gebaseerd is op de omgerekende jaarurennorm per betalingsperiode. Het salaris is daarmee losgekoppeld van het feitelijk aantal gewerkte uren. Bij een betalingsperiode van een maand verdient de werknemer dus iedere maand een twaalfde van het loon over de totale jaaurennorm. Voor werknemers levert het werken met een jaarurennorm dus een bepaalde zekerheid op ten aanzien van het jaarlijks aantal uren en met name het salaris.

Voorbeeld jaarurennorm

In dit fictieve voorbeeld is de jaarurennorm 1.200. De gemiddelde uren per maand zijn dan 100, maar er kan ook meer of minder gewerkt worden, zolang aan het eind van het jaar maar totaal 1.200 werkuren op de tikker staan. Ongeacht het feitelijk aantal werkuren, verdient de werknemer iedere maand EUR 1.500,-.

Aandachtspunten

Het bijzondere karakter van een jaarurennorm brengt mee dat een aantal ‘vaste’ elementen van een arbeidsovereenkomst niet past. Daarvoor dienen werkgevers en werknemers specifieke afspraken te maken.

Daarbij kan gedacht worden aan afspraken omtrent plus- en minuren. Bijvoorbeeld over het opbouwen, inhalen, uitbetalen en/of vervallen van plus- en minuren. In dit kader verwijs ik ook naar een uitspraak waarin de rechter oordeelde dat Wibra haar werknemers de tijdens de lockdown opgebouwde min-uren mocht laten inhalen. Hier leest u meer. Voorts is van belang de plus- en minuren juist te regelen om te voorkomen dat de arbeidsovereenkomst wordt aangemerkt als oproepovereenkomst waarvoor bijzondere regels en de hoge WW-premie gelden.

Ook dienen afspraken te worden gemaakt over (het vaststellen van) de feitelijke werkdagen en -tijden / roosters en eventuele vergoedingen voor afwijkende/ongebruikelijke werktijden.

Vakantiedagen zijn een ander aandachtspunt. Dit volgt ook uit het Trouw-artikel: een redactrice werd na (tussentijdse) uitdiensttreding geconfronteerd met het moeten terugbetalen van loon vanwege vakantiedagen die zij al had opgenomen. Hier schuilt dan ook een gevaar van de jaarurennorm: als de werknemer in een periode geen of weinig uren maakt, en daarna uit dienst gaat, is de werknemer schadeplichtig om het te veel ontvangen loon terug te betalen. Voor sommige werknemers kan dit gepercipieerd worden alsof zij ‘vast zitten’ c.q. lastiger kunnen vertrekken.

Specifieke aandachtspunten voor periodes waarin meer wordt gewerkt dan het aantal uren waarvoor betaald wordt, zijn de regels over arbeids- en rusttijden (Arbeidstijdenwetgeving) en het wettelijk minimumloon. Het werken met een jaarurennorm werkt dan ook het best in organisaties met pieken en dalen maar waarin de werkuren wel op enigermate over het jaar kunnen worden verdeeld.

Let ook op dat in verschillende sectorcao’s (bijvoorbeeld Kinderopvang, Ziekenhuizen, Sport en Veterinaire sector) aanvullende/afwijkende zijn afspraken gemaakt over de jaarurennorm.

Het overwegen waard

Met een jaarurennorm heeft de werkgever de mogelijkheid om de werknemer flexibel in te zetten en heeft de werknemer tegelijkertijd een vast inkomen. Bij organisaties die te maken hebben met drukke en rustiger periodes kan de jaarurennorm een oplossing zijn voor schommelingen in vraag naar en aanbod van personeel. Voor die organisaties is het werken met een jaarurennorm – mits juist geregeld – zeker het overwegen waard.